Güneş’in derinliklerindeki nükleer füzyon sürecine benzer bir reaksiyon oluşturmak ve sonsuz enerji kaynağı oluşturmak için 2006 yılından bu yana yapay projesi üzerinde çalışan Çin, 2020 yılında reaktörü aktif ederek birkaç test gerçekleştirmişti.
Çin’in Hefei kentinde yer alan nükleer füzyon reaktörü, 70 milyon santigrat derecede 17 dakikadan fazla çalışarak dünya rekoru kırmıştı.
Experimental Advanced Superconducting Tokamak, kısaca EAST olarak adlandırılan reaktör, güneştEki nükler füzyon sürecini taklit etmek istiyor. Peki nükleer füzyon ne demek?
Nükleer füzyon nedir
Nükleer füzyon; iki hafif elementin nükleer reaksiyonlar sonucu birleşerek daha ağır bir element oluşturmasıdır. Çekirdek tepkimesi olarak da bilinen bu tepkimenin sonucunda çok büyük miktarda enerji açığa çıkar.
insanları, Güneş’te gerçekleşen bu nükleer füzyon ortamının aynısını Dünya’da da kurarak sınırsız elde etmenin peşinde.
Füzyon enerjisi, Güneş’teki gibi hidrojen izotoplarının birleşerek helyum ve enerji ürettiği bir süreçtir.
Bu süreç, teorik olarak sınırsız ve temiz bir enerji kaynağı sağlama potansiyeli taşıyor. EAST, bu süreci dünya üzerinde kontrol altında gerçekleştirmeyi amaçlayan gelişmiş bir tokamak reaktörü olarak dikkat çekiyor.
(Tokamak: Plazmanın kapalı manyetik alan bölgesi içinde hapsedilmeye çalışıldığı bir plazma tutucu sistemdir.)
EAST, son yıllarda bir dizi önemli teknik başarıya imza attı. Reaktör, plazmayı ultra yüksek sıcaklıklarda (Güneş’in merkezinden bile sıcak) uzun süreler boyunca stabil bir şekilde tutmayı başardı. Bu, füzyon enerjisinin pratik kullanımına yönelik önemli bir adımdır.
Ancak, bu alandaki çalışmalar halen önemli zorluklarla karşı karşıyadır. Füzyon reaksiyonlarını uzun süreler boyunca stabil bir şekilde sürdürebilmek oldukça zor.
Ayrıca, bu süreçten ekonomik ve verimli bir şekilde enerji elde etmek, henüz çözülmesi gereken bir başka büyük mesele.
Güneş sıcaklığını geçti
Reaktör, sıcaklığı 15 milyon derece olan Güneş’i çoktan geride bıraktı. Ancak sıcaklığını ve nükleer füzyon sürecini 4,6 milyar yıl sürdüren Güneş’e kıyasla, reaktör yüksek sıcaklıklarda yalnızca birkaç on saniye kalabiliyor.
Reaksiyonun sabit bir şekilde devam etmesi ve böylece reaktörün enerji üretecek hale getirilebilmesi gerekiyor.
Çin’in yapay Güneş’i sayesinde nükleer füzyon yoluyla üretilen gücü kullanarak, neredeyse sınırsız temiz enerji üretilebilir.
Şu anda Dünya’nın enerji sorunu göz önüne alındığında, bu durum projeyi oldukça değerli hale getiriyor.
Sonuç olarak EAST, füzyon enerjisi arayışında önemli bir kilometre taşıdır. Çin’in bu alandaki başarıları, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde enerji üretimi ve sürdürülebilirlik konularında yeni kapılar açabilir.
Bu heyecan verici gelişmeler, gelecek nesiller için temiz ve güvenli bir enerji kaynağına doğru atılan önemli adımlar olarak görülüyor.
